Met het wetsvoorstel Wet verbreding inzet coronatoegangsbewijzen, dat op 5 januari 2022 zal worden behandeld, wil het kabinet het mogelijk maken om het coronatoegangsbewijs (hierna: CTB) op de werkplek in te zetten. Het doel hiervan is verdere besmetting van het coronavirus te voorkomen. Het CTB kan worden verkregen via volledige vaccinatie, een herstelbewijs of een negatieve coronatest.
Wanneer mag een werkgever een CTB eisen van werknemers?
Het kabinet maakt in het wetsvoorstel onderscheid tussen verschillende sectoren. In sectoren waar al een CTB-plicht geldt voor bezoekers ontstaat de mogelijkheid voor werkgevers om een CTB-plicht in te voeren voor werknemers. De werkgever krijgt dus de keuze voor het wel of niet invoeren van een CTB-plicht voor werknemers. De CTB-plichtige sectoren zijn sectoren die voor het publiek toegankelijk zijn en waar veel mensen samenkomen en contact hebben, waardoor vanuit epidemiologisch opzicht sprake is van een risicovolle situatie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de horeca.
Niet CTB-plichtige sectoren kunnen in de toekomst via een officiële Regeling worden aangewezen als CTB-plichtige sectoren. Dit zal alleen gebeuren als dat vanuit epidemiologisch oogpunt noodzakelijk is ter voorkoming van verdere verspreiding van het coronavirus. Een kantooromgeving zal dan minder snel worden aangewezen dan een fabrieksomgeving, omdat je op kantoor eenvoudiger 1,5 meter afstand kan bewaren dan in sommige fabrieken. In deze Regeling wordt ook de mogelijkheid gegeven om te kiezen voor vervangende maatregelen in plaats van een CTB-plicht. Voor deze sectoren betekent dit dus dat zij een CTB-plicht moeten invoeren, tenzij werkgevers ervoor kiezen vervangende maatregelen in te zetten.
De verplichting van het tonen van een CTB op de werkvloer is een regeling op het gebied van arbeidsomstandigheden. Voor een regeling met zo’n karakter is instemming van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging verplicht. Het is voor werkgevers daarom verstandig om, vooruitlopend op de behandeling van dit wetsvoorstel, alvast te overleggen met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging over invoering van het CTB.
De gevolgen voor werknemers bij het niet meewerken aan de CTB-plicht
Een werknemer kan weigeren een CTB te tonen. Hoe een werkgever hier mee moet omgaan, staat in de Memorie van Toelichting. Hierin staat dat werkgever en werknemer tot een gezamenlijke oplossing dienen te komen via een goed gesprek. Hierbij moet duidelijkheid worden gecreëerd over de precieze feitelijke situatie van de werknemer en over mogelijke alternatieven voor de werknemer om het besmettingsgevaar weg te nemen (hierbij valt te denken aan thuiswerken, het dragen van een mondkapje, afstand bewaren tot anderen).
Wanneer geen andere oplossing wordt gevonden in het gesprek tussen werkgever en werknemer en de werknemer weigert nog steeds een CTB te laten zien, kan werkgever werknemer de toegang tot de werkplek weigeren. Indien werkgever een andere werkplek heeft met een laag besmettingsrisico’s en waar geen CTB-plicht geldt, moet werkgever de werknemer daar laten werken. Het is dan aan de werknemer om deze instructie tot het werken op een andere werkplek op te volgen, mits dit een redelijke instructie is.
Indien er geen risico-beperkende maatregelen mogelijk zijn en ook geen tijdelijke andere werkplek, kan een werkgever een functiewijziging voorstellen. Werknemer dient hiermee in te stemmen wanneer dit naar redelijkheid van hem gevergd kan worden.
Wanneer de werknemer geen CTB toont en het tijdelijk verrichten van werkzaamheden in aangepaste vorm of tijdelijk verrichten van andere werkzaamheden niet wilt uitvoeren, kan een werkgever de toegang tot de werkvloer aan werknemer ontzeggen. De vraag is dan of de werknemer recht heeft op loon. Volgens de Memorie van Toelichting komt in deze situatie het niet werken in redelijkheid voor rekening van de werknemer. Hierbij hangt veel af van de concrete omstandigheden van het geval.
Een laatste oplossing is overgaan tot ontslag van de werknemer. Wanneer werkgever en werknemer niet tot een bevredigende oplossing komen, kan een werkgever er uiteindelijk voor kiezen om te proberen de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Hiervoor is wel een voldragen ontslaggrond nodig.
Mag een werkgever met dit wetsvoorstel nu wel of niet een CTB eisen van werknemers?
Het wel of niet verplicht moeten tonen van een CTB door werknemers hangt af van de sector waarin deze werknemer actief is. Geldt al een CTB-plicht voor bezoekers? Dan kunnen werkgevers ervoor kiezen een CTB-plicht voor werknemers in te voeren. Voor overige sectoren kan een CTB-plicht worden ingevoerd. Werkgevers moeten dan een CTB eisen van werknemers of vervangede maatregelen nemen die genoemd zijn in de regeling. In deze situatie kan een werkgever dus kiezen tussen een CTB-plicht of vervangende maatregelen.
Dus?
Houd onze website in de gaten voor nieuws rondom de behandeling van dit wetsvoorstel. Vooruitlopend hierop is het al zinvol dat er met de ondernemingsraad / personeelsvertegenwoordiging overleg wordt gevoerd zodat je als werkgever er alles aan doet om te zorgen dat er een veilige werkomgeving gecreëerd kan worden in lijn met de eventuele nieuwe regels.