WET NORMALISERING RECHTSPOSITIE AMBTENAREN

De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) moet ervoor zorgen dat ambtenaren zo veel mogelijk dezelfde rechten en plichten krijgen als werknemers. Per 1 januari 2020 zal deze wet (waarschijnlijk) in werking treden. Hieronder een overzicht van de belangrijkste wijzigingen en instandhoudingen.

Tweezijdige arbeidsovereenkomst

Op dit moment gaan ambtenaren geen arbeidsovereenkomst aan. Ambtenaren worden aangesteld. Met de Wnra zal de aanstelling van zittende ambtenaren automatisch worden omgezet in een arbeidsovereenkomst. Nieuwe ambtenaren, die na de inwerkingtreding van de Wnra in dienst treden, zullen een arbeidsovereenkomst aangeboden krijgen. De bepalingen uit het Burgerlijk Wetboek over arbeidsovereenkomsten (boek 7 titel 10) worden daardoor van toepassing.

Rechtsbescherming

Omdat ambtenaren met de Wnra een arbeidsovereenkomst krijgen, gaat voor hen het reguliere privaatrechtelijke arbeidsrecht gelden. Daarmee wordt het ontslagstelsel zoals dat nu geldt voor de reguliere werknemer eveneens van toepassing op de ambtenaar. Dat betekent onder andere dat een ambtenaar die na 1 januari 2020 zal worden ontslagen aanspraak heeft op een transitievergoeding.

Ook zal de preventieve ontslagtoets door het UWV en de kantonrechter op hen van toepassing zijn. Ambtenaren zullen dan ook niet meer bezwaar kunnen indienen bij de eigen werkgever (zoals het rijk of de gemeente), maar zullen de gang naar de kantonrechter moeten volgen. De hoogste rechter is niet meer de Centrale Raad van Beroep, maar de Hoge Raad.

Totstandkoming collectieve arbeidsvoorwaarden

Het doel van alle partijen is om de huidige rechtspositionele regelingen, zoals CAR UWO, om te zetten tot cao’s. Hiermee wordt getracht om de arbeidsvoorwaarden voor de ambtenaren gelijk te houden.

Speciale status ambtenaren blijft

Hoewel iedere medewerker in dienst van een overheidswerkgever met de Wnra wel een arbeidsovereenkomst krijgt in plaats van een aanstelling, zal hun ambtelijke status niet verdwijnen. Zij zullen dus nog steeds ambtenaar zijn en blijven. Omdat de overheid instaat voor het algemene belang, zullen de speciale regels voor ambtenaren ook blijven bestaan. Deze regels zullen worden opgenomen in een nieuwe Ambtenarenwet. Het gaat dan bijvoorbeeld om de geheimhoudingsplicht, het verbod om giften aan te nemen en de plicht andere functies te melden.

Voor wie geldt de wet?

De wet zal gelden voor de meeste ambtenaren. Enkele groepen zijn uitgezonderd van de Wnra en krijgen daarom niet te maken met het arbeidsrecht, maar behouden hun oude positie. Voorbeelden van deze groepen zijn medewerkers van politie en defensie, rechters en officieren van justitie en politieke ambtsdragers, zoals Kamerleden, burgemeesters en wethouders.

Belangrijkste gevolgen

De gevolgen van de Wnra lijken beperkt. Toch kan een ambtenaar die na 1 januari 2020 wordt ontslagen toch een groot voordeel hebben ten opzichte van de ambtenaar die vòòr 1 januari 2020 zal worden ontslagen. Nu partijen het doel hebben om de arbeidsvoorwaarden gelijk te houden, kan de ambtenaar die na 1 januari 2020 wordt ontslagen niet alleen aanspraak maken op de transitievergoeding. Ook de aanvullende uitkeringen kunnen mogelijk onder de aanspraak vallen!